Vanwaar komt ons alfabet?
Communiceren met woorden en letters is een evidentie voor ons. Ruim 3000 jaar geleden kenden ze nog geen klinkers en medeklinkers. Toen verduidelijkten ze met tekens op rotsen en in stenen hun boodschap. Voor alles hadden ze wel een of andere pictogram ontwikkeld, maar het werd moeilijk om die honderden of wel duizenden pictogrammen te onthouden. En zo ontstond het alfabet.
De eerste vormen van een alfabet
De oudste voorbeelden van een alfabet zijn gevonden in de Sinaï en zijn ongeveer 3.850 jaar oud, vandaar de naam Proto-Sinaïtsch schrift. Hieruit ontstond het Fenicisch alfabet.
De Grieken en ook de Romeinen gebruikten dit dan weer als basis voor hun alfabet.
Wie kwam op het idee?
Wie bedacht het om klanken om te zetten in letters? Waren het enkele wijze mannen of handelaars die een alternatief zochten voor de pictogrammen?
Sommige onderzoekers durven zelfs beweren dat het alfabet ooit is uitgevonden door een kind. Kinderen hebben een enorm taalgevoel en zijn creatief. Misschien was het ooit wel een heel intelligent kind dat een eigen alfabet ontwikkelde en dat dan door de omgeving werd overgenomen?
Stapje voor stapje
Wat we zeker weten is dat het alfabet uiteraard wel een evolutie kende. En die transformatie zou wel eens honderden jaren kunnen geduurd hebben.
De Feniciërs beitelden de tekens in steen, daarom dat ze er zo hoekig en recht uitzagen. De Grieken maakten de tekens vloeiender en pasten ze aan. Wij herkennen ons alfabet het best in het Latijnse schrift.
Het Grieks alfabet
Rond de achtste eeuw voor Christus leenden de Grieken het alfabet van de Feniciërs, een volk waarmee ze handel over zee dreven. Ze voegden er klinkers aan toe en konden het zo gemakkelijker op papier vastleggen.
De letters van het Griekse alfabet lijken goed op het alfabet van de Feniciërs, zelfs de lettervolgorde is dezelfde. Omdat de Grieken ook andere klanken hadden, pasten ze het aan. Zo bestond het Griekse alfabet uit 24 letters. Uit het Grieks borrelden verschillende dialecten op en zo ontstonden dan weer nieuwe schriften zoals het Latijns alfabet.
Het Latijnse alfabet
In het zuiden van Italië leefden veel gekoloniseerde Grieken. Dat zie je ook aan de Griekse restanten van tempels in de tip en de hiel van Italië. Zo kwamen de Romeinen in aanraking met het Griekse alfabet. Ze namen veel letters over, pasten er enkel aan en verwijderden er ook.
De letters G, J, U, W en Y waren in het eerste Latijns alfabet nog niet aanwezig. Maar in de loop der jaren werden er steeds meer letters toegevoegd. Zo ontstond het alfabet zoals we het nu kenden met 26 letters. Maar dat duurde tot in de middeleeuwen voor dat compleet was.
Basis voor bijna alle westerse talen
Voor het Nederlands gebruiken wij het Latijns alfabet net zoals bijna alle westerse talen doen.
Gaat dit alfabet ooit nog veranderen? Gaan er nog letters bijkomen of wegvallen? Wetenschappers vermoeden van niet. Met die 26 letters kunnen zo veel combinaties gemaakt worden dat het de eenvoudigste en snelste manier is om te communiceren.
Ons westers alfabet is zelfs efficiënter dan het Chinese schrift. Dat bestaat uit klanken en uit heel veel combinaties. Vraag maar eens aan een student Chinees hoe moeilijk dit is. Het Chinese alfabet kent ook een volledig andere geschiedenis. Het ontwikkelde zich helemaal los van het Latijns geschrift en heeft geen enkele overeenkomst.
In logo’s en in de uitwerking van jouw bedrijfsnaam spelen wij als grafisch vormgever graag met verschillende lettertypes, maar de basis blijft toch altijd het Latijns alfabet.
Nieuwsgierig hoe wij bij Unicorn Graphics spelen met letters? Nieuwsgierig om zien welk effect een ander lettertype heeft op jouw branding?
Geeft ons een seintje.
Wij tonen graag onze grafische kunsten.
If plan A doesn’t work, the alphabet has 25 more letters – 204 if you’re in Japan.
Claire Cook