Vanwaar komt ons alfabet?
Communiceren met woorden en letters is een evidentie voor ons. Ruim 3000 jaar geleden kenden ze nog geen klinkers en medeklinkers. Toen verduidelijkten ze met tekens op rotsen en in stenen hun boodschap. Voor alles hadden ze wel een of andere pictogram ontwikkeld, maar het werd moeilijk om die honderden of wel duizenden pictogrammen te onthouden. En zo ontstond het alfabet.
De eerste vormen van een alfabet
De oudste voorbeelden van een alfabet zijn gevonden in de Sinaï en zijn ongeveer 3.850 jaar oud, vandaar de naam Proto-Sinaïtsch schrift. Hieruit ontstond het Fenicisch alfabet.
De Grieken en ook de Romeinen gebruikten dit dan weer als basis voor hun alfabet.
Wie kwam op het idee?
Wie bedacht het om klanken om te zetten in letters? Waren het enkele wijze mannen of handelaars die een alternatief zochten voor de pictogrammen?
Sommige onderzoekers durven zelfs beweren dat het alfabet ooit is uitgevonden door een kind. Kinderen hebben een enorm taalgevoel en zijn creatief. Misschien was het ooit wel een heel intelligent kind dat een eigen alfabet ontwikkelde en dat dan door de omgeving werd overgenomen?
Stapje voor stapje
Wat we zeker weten is dat het alfabet uiteraard wel een evolutie kende. En die transformatie zou wel eens honderden jaren kunnen geduurd hebben.
De Feniciërs beitelden de tekens in steen, daarom dat ze er zo hoekig en recht uitzagen. De Grieken maakten de tekens vloeiender en pasten ze aan. Wij herkennen ons alfabet het best in het Latijnse schrift.
Het Grieks alfabet
Rond de achtste eeuw voor Christus leenden de Grieken het alfabet van de Feniciërs, een volk waarmee ze handel over zee dreven. Ze voegden er klinkers aan toe en konden het zo gemakkelijker op papier vastleggen.
De letters van het Griekse alfabet lijken goed op het alfabet van de Feniciërs, zelfs de lettervolgorde is dezelfde. Omdat de Grieken ook andere klanken hadden, pasten ze het aan. Zo bestond het Griekse alfabet uit 24 letters. Uit het Grieks borrelden verschillende dialecten op en zo ontstonden dan weer nieuwe schriften zoals het Latijns alfabet.
Het Latijnse alfabet
In het zuiden van Italië leefden veel gekoloniseerde Grieken. Dat zie je ook aan de Griekse restanten van tempels in de tip en de hiel van Italië. Zo kwamen de Romeinen in aanraking met het Griekse alfabet. Ze namen veel letters over, pasten er enkel aan en verwijderden er ook.
De letters G, J, U, W en Y waren in het eerste Latijns alfabet nog niet aanwezig. Maar in de loop der jaren werden er steeds meer letters toegevoegd. Zo ontstond het alfabet zoals we het nu kenden met 26 letters. Maar dat duurde tot in de middeleeuwen voor dat compleet was.
Basis voor bijna alle westerse talen
Voor het Nederlands gebruiken wij het Latijns alfabet net zoals bijna alle westerse talen doen.
Gaat dit alfabet ooit nog veranderen? Gaan er nog letters bijkomen of wegvallen? Wetenschappers vermoeden van niet. Met die 26 letters kunnen zo veel combinaties gemaakt worden dat het de eenvoudigste en snelste manier is om te communiceren.
Ons westers alfabet is zelfs efficiënter dan het Chinese schrift. Dat bestaat uit klanken en uit heel veel combinaties. Vraag maar eens aan een student Chinees hoe moeilijk dit is. Het Chinese alfabet kent ook een volledig andere geschiedenis. Het ontwikkelde zich helemaal los van het Latijns geschrift en heeft geen enkele overeenkomst.
In logo’s en in de uitwerking van jouw bedrijfsnaam spelen wij als grafisch vormgever graag met verschillende lettertypes, maar de basis blijft toch altijd het Latijns alfabet.
Nieuwsgierig hoe wij bij Unicorn Graphics spelen met letters? Nieuwsgierig om zien welk effect een ander lettertype heeft op jouw branding?
Geeft ons een seintje.
Wij tonen graag onze grafische kunsten.
If plan A doesn’t work, the alphabet has 25 more letters – 204 if you’re in Japan.
Claire Cook
Grafisch ontwerp, een korte geschiedenis.
Grafisch ontwerp zoals we dat nu kennen, begon zich echt te ontwikkelen in de moderne tijd, ongeveer eind 1800 tot het einde van de Tweede Wereldoorlog. Terwijl de 19e eeuw meer ging over technologische vooruitgang en nieuwe capaciteiten, ging het moderne tijdperk over het leren gebruiken van deze vorderingen voor meer artistieke doeleinden. Nu afdrukken een gemeenschappelijke technologie is geworden en een wedstrijd die innovatie stimuleert, werden kunstenaars en ontwerpers ertoe aangezet om nieuwe stijlen en technieken te verkennen, die snel in reclame en branding doordrongen.
De Wiener Werkstätte (eerste grafisch ontwerpbureau) – 1903
Nu steeds meer bedrijven het voordeel van grafisch ontwerp erkennen, was het slechts een kwestie van tijd voordat het eerste grafisch ontwerpbureau opkwam. Die eer komt toe aan de Wiener Werkstätte in Oostenrijk, een organisatie die heeft bijgedragen aan zowel designstijl als zakelijk.
Van links naar rechts: Werkstätte-monogram, logo van een roos en het Galerie Miethke-logo.
Via Smashing Magazine
De Wiener Werkstätte, wat simpelweg ‘Weense werkplaats’ betekent, was de eerste dergelijke organisatie van beeldend kunstenaars, waaronder schilders, architecten en vroege grafisch ontwerpers. Organisatorisch schiep het het precedent voor alle andere samenwerkende agentschappen om te volgen.
Misschien was haar grootste erfenis stilistische innovatie, zoals kubisme. En als een groep professionele kunstenaars die samenwerkten, hadden ze grote invloed op het vaststellen van ontwerpnormen voor opkomende generaties kunstenaars, met name die na de Eerste Wereldoorlog, toen culturele attitudes wereldwijd veranderden. Het werk van de Wiener Werkstätte vormde het toneel voor de populaire Bauhaus- en Art Deco-stijlen die snel volgden.
Staatliches Bauhaus opgericht – 1919
Furthering what the Wiener Werkstätte started, the Staatliches Bauhaus, or just simply “Bauhaus,” first opened its doors in Weimar, Germany in 1919. Theirs was an ambitious goal: to create a Gesamtkunstwerk, an artistic ideal that encompasses or synthesizes existing art forms into one perfect work. The interesting thing is they actually succeeded: Bauhaus was one of the central driving forces behind the popularization of the modernist style.
De term “grafisch ontwerp” verschijnt voor het eerst – 1922
In zijn artikel ‘New Kind of Printing Calls for New Design’ (gedrukt in het Boston Evening Transcript, 29 augustus 1922), gebruikte boekontwerper William Addison Dwiggins voor het eerst de term ‘grafisch ontwerp’ om precies te beschrijven wat zijn rol was bij het structureren en beheren van de visuals in boekontwerp. Vanaf de eerste dag hadden ontwerpers moeite om aan niet-ontwerpers uit te leggen wat ze precies deden.
The best way to predict the future
is to create it.Peter Drucker